Cờ Ucraina có thể sẽ phất trên Donesk vào tháng 11

Hỏi: Nhiều chuyên gia quân sự trong đó có cả ông đã phỏng đoán cuộc tấn công của phiến quân “DNR” và “LNR” ngay sau những ngày lễ trong tháng 5, nhưng không thấy bắt đầu. Theo quan điểm của ông, đây chỉ là tạm hoãn hay là đóng băng xung đột kéo dài trong nhiều năm?

- Vâng, bọn chúng đã sẵn sàng tấn công. Tuyến trước, tuyến thứ hai đã đầy đủ vũ khí, đạn dược, lực lượng tiên phong đã sẵn sàng. Nhưng những ảnh hưởng chính trị đã gây ảnh hưởng đến các quyết định quân sự. Tại thời điểm này, sau chuyến sang Nga của ông Kerry (ngoại trưởng Mỹ), Putin quyết định tạm ngừng.
Theo tôi, cuộc tấn công được gác lại không lâu, chỉ đến cuối tháng 6, khi đó sẽ cuộc gặp cấp cao giữa các nguyên thủ quốc gia hoặc những người đứng đầu chính phủ các nước EU. Tại đó, người ta sẽ quyết định tiếp tục và tăng cường cấm vận đối với Nga. Rất nhiều khả năng, ngay sau đó cuộc tấn công sẽ bắt đầu. Sau cuộc tấn công này sẽ có quyết định đóng băng xung đột một cách lâu dài. Putin thích thương lượng trên thế mạnh. Họ (Nga), muốn nhờ cuộc tấn công để có được một kết quả chiến thuật nào đó. Ví dụ, chiếm Popasnoi, Artemovska, nhà máy nhiệt điện Sastia, Avdeievki. Sau đó sẽ bắt đầu thương thuyết nhằm mục đích để đổi lấy sự giúp đỡ tài chính (từ phía nhà nước Ucraina) cho Donbass.

Hỏi: Ai có lợi hơn, Nga hay Ucraina khi đóng băng xung đột?
- Ở cả hai phía xung đột đều có người được lợi. Nguồn lợi nhuận do buôn lậu từ vùng Pridnestrovia mới này (tức Donbass), theo tính toán khiêm tốn nhất, sẽ vào khoảng 12 tỷ đô la. Số này vào tay những người cụ thể ở cả hai bên chiến tuyến.

Hỏi: Cuộc xung đột này sẽ kéo dài bao lâu và theo ông, khi nào cờ Ucraina lại được tung bay trên địa phận Donesk và Lugansk?
- Điểm quan trọng nằm ở chỗ, cuộc xung đột này chỉ có thể chấm dứt bằng sự thất bại của Nga hoặc Ucraina. Tôi tin chắc, Ucraina sẽ thắng.
Cờ Ucraina có thể sẽ được kéo lên cùng cờ “DNR” vào tháng 11. Trên thực tế, để Donesk trở thành lãnh thổ thực sự của Ucraina, cần từ 3 đến 5 năm nữa. Những người di cư, tị nạn cần tính đến thời hạn này trong kế hoạch của mình.

Hỏi: Trong giới chuyên viên, rất phổ biến ý tưởng cho rằng Donbass là hòn đá treo trên cổ Ucraina, dân chúng chống đối, cho nên tốt nhất cả về thực tế, cả về pháp lý cần công nhận độc lập của “DNR” và “LNR”, Ucraina sẽ bớt gánh nặng.

- Đây là lập luận thiển cận. Với kiểu lập luận này thì Ucraina chỉ nên giới hạn ở địa phận Ivano-Frankovsk và tỉnh Lvov. Người dân Donbass là người anh em của chúng ta, có thể khác biệt một chút, với cách suy nghĩ riêng. Cả Ucraina cũng rất khác nhau. Một hệ thống càng phức tạp, nó càng phát triển tốt. Chính sự không đồng nhất là cơ sở cho Ucraina phát triển có hiệu quả. Ở Mỹ, Pháp, Anh có sự khác biệt còn hơn cả giữa Lvov và Donesk.

Hỏi: Nếu sự việc này còn kéo dài, theo như ông dự đoán, khoảng 5 năm, thì có lẽ Ucraina nên có chiến lược cho người dân, rời bỏ “DNR” và “LNR” tìm được công ăn việc làm, nơi ở? Họ đang làm việc đó nhưng không được sự giúp đỡ của nhà nước?

- Ucraina có điểm đặc biệt, đối xử rất tồi với người dân. Không phải chỉ với người di tản, thực tế mất hết các quyền của mình, mà cả đối với những người hy sinh hoặc bị thương trong cuộc chiến chống khủng bố (ATO). Rất hổ thẹn khi vợ liệt sĩ ATO, bế con nhỏ trên tay phải gõ cửa quan để nhận được trợ cấp theo qui định. Ở những nhà nước bình thường, họ được người ta mang trợ cấp đến tận nhà. Sẽ có ủy ban 9-10 người đến tận nhà, chỉ còn mỗi việc ký tên vào đó là xong.

Hỏi: Trong một bài phỏng vấn, ông tuyên bố, sau 6 năm nữa, người ta không nhận ra nổi Ucraina. Nó sẽ trở thành một nhà nước phồn vinh, phát triển mạnh mẽ. Tại sao ông lại lạc quan như vậy?

- Cách mạng luôn hoàn thành nhiệm vụ của nó. Nếu chỉ có một Maidan năm 2004, chúng ta chưa thể nói đến tính hệ thống. Nhưng đã có 2 Maidan, đó là hệ thống.
Có nghĩa, có một chiều hướng lịch sử ở nước này nhằm tiến tới đổi thay. Cho nên phản cách mạng có cố chống lại đến đâu, hiện nay đang là đỉnh của phản cách mạng, thì cách mạng sẽ vẫn hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong 6-10 năm.
Cấu trúc xã hội sẽ thay đổi nhanh chóng. Nhà nước tập quyền sẽ bị xóa mờ. Quá trình này đã được thấy rõ ở Ucraina. Bởi vì nhà nước đã không thực hiện được bất cứ nhiệm vụ nào đó do nó đặt ra. Toàn các vụ scandal, các vụ vạch trần lẫn nhau.
Tôi có thể dự đoán theo các năm:
- Năm 2015 bắt đầu bằng các vụ bê bối lớn, khởi điểm bằng Skirak. Sau đó, Avakov, Yashenuk về vườn...
- Khoảng giữa 2016 xuất hiện một khoảng trống chính trị. Khi đó, các bà già bỏ phiếu nhờ một cân hạt kê cũng thấy rõ cái chính quyền hiện hành chẳng mang lại cái gì hết. Sẽ phải xuất hiện một lực lượng chính trị mới, sẽ có khủng hoảng quốc hội, bầu cử lại. Sau nửa năm, một năm tạo ra điều kiện cho cải cách thực sự. Xóa mờ hệ thống đảng phái cũ, tạo ra liên minh.
Khoảng từ năm 2017, có đủ điều kiện để quốc hội cho ra cơ sở pháp lý tốt. Ung nhọt sẽ vỡ, mủ sẽ vỡ ra hết. Gói các cải cách cùng với tiềm lực được tích lũy cho phép năm 2018 trở thành năm đem lại những kết quả đầu tiên, như người ta thường nói, rõ như trên bàn dân Ucraina.
Từ năm 2019- 2020, đây sẽ là đất nước hoàn toàn khác. Thay đổi định hướng chiến lược cho phát triển, thay cho một hệ thống chỉ có ăn bằng hết sẽ là một hệ thống biết tạo ra của cải vật chất.
Những tòa nhà cũ, những hệ thống cũ sẽ sụp đổ. Cái mới đã mọc lên từ giờ. Người ta đang bận những công việc hàng ngày có thể chưa nhìn thấy nó. Hiện nay, hiệu suất hữu ích của nhà nước Ucraina chỉ khoảng 1,5%, nó không có sức sống và càng ngày càng có nhiều người đã nhận thức được. Cái chính phải xảy ra ở Ucraina là làm sao cho người dân chán nản chính quyền hiện nay. Khi người dân không ủng hộ nó nữa thì tự nó sẽ sụp đổ.

Hỏi: Không đáng sợ hay sao, nếu hệ thống chính quyền sụp đổ khi chúng ta đang ở trong tình trạng chiến tranh?

- Chiến tranh chính là thời gian lí tưởng để thay đổi cái cũ bằng cái mới.

Hỏi: Thế quân đội thì thế nào?
- Quân đội đang đi vào quy luật, nó có thể chiến đấu không cần tới Bộ tham mưu, như ta đã thấy ở Debansevo.
Cuộc rút khỏi Debansevo đã không trở thành Ilovaisk số 2 nhờ các sĩ quan cấp trung thỏa thuận với nhau, không đếm xỉa đến Bộ tham mưu, họ tự tổ chức rút quân.

Hỏi: Các nhà doanh nghiệp, nghiên cứu khoa học, làm nghệ thuật khi đi khỏi Donbass, nhiều người trong số họ đã lập nghiệp thành công ở các thành phố khác của Ucraina. Liệu Donbass có thể hồi phục lại sau khi trở về với Ucraina?

- Chiến tranh là đau thương, nhiều người bị chết, nhiều người bị tàn phế nhưng chiến tranh cũng là kiểu xây dựng lại công nghệ cao. Cuộc chiến ở Donbass đã tiêu hủy hệ thống công nghệ đáng điểm 3+. Nền tảng công nghiệp cũ bị tiêu hủy nhưng còn lại con người. Những con người với mức cao trong công nghệ.
Thiên nhiên không chấp nhận khoảng trống. Cho nên cái đầu tư tốt nhất vào Donbass sau giải phóng là lập ra trường đại học tổng hợp theo kiểu trường Masachuset (Mỹ). Nó sẽ trở thành trung tâm thu hút các nhân tài Ucraina, làm thay đổi cấu trúc xã hội. Cần thành lập các trung tâm kỹ thuật, biến Donbass thành thung lũng Silicon. Cái đó tốt hơn là đưa vào đó một sư đoàn xe tăng. Donbass có tiềm năng rất lớn về con người.

Hỏi: Thế đối với những thành phần tham gia phong trào ly khai thì sao? Số này không phải là ít.

- Theo tôi, đối với những người thường nên ân xá cho họ, chỉ trừ số có tội hình sự như giết người, cướp của. Ucraina nên có thái độ bình tĩnh khi người ta tỏ ý ly khai nhưng không vi phạm vào luật pháp hiện hành. Tốt nhất nên đầu tư vào lớp trẻ. Nên tạo điều kiện cho họ đi học ở các trường tốt nhất ở phương Tây bằng học bổng nhà nước.

Bài của Roman Lazarenko
Người dịch Ngô Nhất Việt
“Bạn Đồng Hành”