Hôm nay, Ukraine sẽ mất thêm một vùng đất?

Cuộc trưng cầu dân ý tại Donetsk và Lugansk đánh dấu sự xuống dốc nghiêm trọng trong cuộc khủng hoảng chính trị ở Ukraine, AFP đưa tin nhận định. Theo hãng tin này, cuộc trưng cầu có thể chỉ được Nga công nhận, nhưng nó sẽ làm suy yếu đáng kể cuộc bầu cử tổng thống Ukraine dự định diễn ra trong 2 tuần nữa. Với Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), cuộc bầu cử ngày 25/5 có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong việc khôi phục sự ổn định cho Ukraine.

Trong ngày thứ Bảy (10/5), Pháp và Đức đã cùng nhau cảnh báo Nga về một “hậu quả” nếu một cuộc trưng cầu ly khai nữa ở Ukraine xảy ra. Theo đó, EU cùng Mỹ sẽ gia tăng nhiều hơn nữa các biện pháp trừng phạt áp đặt lên nền kinh tế của Nga – mà trong mắt phương Tây, đang suy yếu nghiêm trọng.

Cuộc trưng cầu dân ý trong ngày Chủ Nhật diễn ra giữa lúc bạo lực tăng cường trên khắp các vùng đất ở phía đông Ukraine. Quân đội đã nổ súng với lực lượng ly khai ở Donetsk và Lugansk. Lực lượng ly khai tuyên bố cuộc trưng cầu sẽ đạt ít nhất 90% số người ủng hộ trong tổng hơn 7 triệu dân thuộc hai tỉnh này. Tuy nhiên, các khu vực mà họ nắm giữ chiếm chưa đến một nửa dân số.

Cuộc trưng cầu vẫn diễn ra bất chấp lời đề nghị hoãn lại từ phía Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Tư (7/5). Các điểm bỏ phiếu tập trung tại các trường học vào lúc 8h sáng giờ địa phương (12h Việt Nam), theo lãnh đạo lực lượng ly khai tại thành phố Donetsk.

Kiev gọi cuộc trưng cầu là “bất hợp pháp” và chống lại hiến pháp Ukraine. Tuy nhiên, cũng giống như ở Crimea, chính phủ đã bất lực trong việc ngăn chặn xu hướng lý khai ở đây. Chính quyền lâm thời Ukraine và phe thân phương Tây cáo buộc Tổng thống Putin đã cho triển khai quân đặc biệt Nga tại đông Ukraine, như ở Crimea, để “giám sát” cuộc trưng cầu và muốn phá hoại cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào cuối tháng Năm.

Trong bản tuyên bố chung vào ngày thứ Bảy, Tổng thống Pháp Francois Hollande và Thủ tướng Đức Merkel kêu gọi lực lượng an ninh Ukraine kiềm chế trong chiến dịch đàn áp “chống khủng bố” của mình nhằm tìm kiếm cơ hội đối thoại.

Tại thị trấn điểm nóng của Slavyansk, Thị trưởng Vyacheslav Ponomaryov cho biết ông dự kiến ​​100% cử tri sẽ đi bỏ phiếu vào ngày Chủ Nhật. Sau khi kết quả được công bố, “Cộng hòa Donetsk” sẽ bắt đầu hoạt động và “nuôi dưỡng các mối quan hệ thân thiết” với Nga, ông nói thêm.

Tuy nhiên, một lãnh đạo của lực lượng ly khai, ông Roman Lyagin đến từ Donetsk cho biết: "Nếu câu trả lời là có, nó không nhất thiết có nghĩa là chúng tôi sẽ sáp nhập với Nga".

Một cuộc thăm dò công bố hôm thứ Năm do Trung tâm nghiên cứu Pew ở Mỹ cho thấy 70% người dân Ukraine ở phía đông muốn đất nước thống nhất, trong khi chỉ có 18% dân số khu vực muốn ly khai.

Cuộc trưng cầu đã đổ thêm dầu vào cuộc khủng hoảng đang ngày càng có nhiều người chết trong 2 tuần qua.

 

Hôm thứ Sáu, đã có 21 người thiệt mạng trong những gì mà Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov gọi là "có đầy đủ quy mô của một cuộc đụng độ quân sự" tại thành phố cảng đông nam Mariupol. Bạo lực xảy ra vào ngày mà Ukraine và Nga cùng kỷ niệm chiến thắng phát xít Đức trong Thế chiến II. Tổng thống Putin đã có chuyến thăm tới Crimea để mừng Ngày Chiến thắng.

Vào ngày Chủ Nhật, thành phố Mariupol sẽ để tang cho những người đã thiệt mạng trong bối cảnh bạo lực chưa có dấu hiệu ngừng hẳn.

Mặc dù số người chết được các phương tiện truyền thông công bố khác nhau, theo các quan chức khác nhau, thì dường như thảm sát ở Odessa hồi đầu tháng Năm là ngày đẫm máu nhất trong cuộc xung đột kể từ tháng Hai. Chính quyền Kiev công bố có 42 người chết, hầu hết trong số họ là các nhà hoạt động ủng hộ ly khai.

 

MINH ANH (lược dịch)